Навотова Дилноза Иброгимовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қашқадарё вилояти ер ресурсларидан қишлоқ хўжалигида фойдаланишнинг иқтисодий географик хусусиятлари», 11.00.02 – Иқтисодий ва ижтимоий география (география фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/Gr182.
Илмий раҳбар: Файзуллаев Мақсуд Абдуллаевич, география фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Қарши давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2021.Gr.02.07.
Расмий оппонентлар: Комилова Нилуфар Қаршибаевна, география фанлари доктори, профессор; Намозов Жўрабек Абдуазизович, география фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Қашқадарё вилояти ер ресурсларидан қишлоқ хўжалигида оқилона фойдаланиш бўйича таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Қашқадарё вилояти ер фонди тоифа ва турлари таркибини ўзгариш даражаси ҳамда антропоген юк кўрсаткичлари бўйича гуруҳларга бўлиш, ўзгариш динамикаси ва баҳолаш усуллари такомиллаштирилган;
вилоятда суғориладиган ерларнинг демографик, агроирригацион, агрокимёвий, агротехник таʼсир турларига чидамлилик даражасини ҳисобга олувчи ҳудудий режалаштириш схемаси ишлаб чиқилган;
вилоят ер ресурсларидан қишлоқ хўжалигида фойдаланишни такомиллаштириш мақсадида “Қашқадарё вилояти қишлоқ хўжалиги ерлари” ва “Қашқадарё вилояти ер ресурслари” карталари яратилган;
вилоят хўжалик тоифаларида қишлоқ хўжалиги экинларини жойлаштиришда тупроқ бонитет балини ҳисобга олиш, қишлоқ хўжалигида ерларнинг мелиоратив ҳолатини яхшилаш ва тупроқ унумдорлигини ошириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қашқадарё вилояти ер ресурсларидан қишлоқ хўжалигида фойдаланишнинг иқтисодий-географик хусусиятлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Қашқадарё вилояти ер фонди тоифа ва турлари таркибини ўзгариш даражаси ҳамда антропоген юк кўрсаткичлари, ўзгариш динамикаси ва баҳолаш усулларидан Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги тизими амалиётида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2023 йил 28 октябрдаги 03-03/3-6271-сон маълумотномаси). Натижада, вилоят ер ресурсларидан қишлоқ хўжалигида фойдаланишнинг сўнги 20 йилдаги ҳолатини ер турлари ўртасидаги ўзгариш ва тафовутлари ҳамда унинг миқдорий кўрсаткичларини аниқлаш имконини берган;
вилоятда суғориладиган ерларнинг демографик, агроирригацион, агрокимёвий, агротехник таʼсир турларига чидамлилик даражасини ҳисобга олувчи ҳудудий режалаштириш схемасидан Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги тизими амалиётида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2023 йил 28 октябрдаги 03-03/3-6271-сон маълумотномаси). Натижада, қишлоқ хўжалиги ер турларини ҳудудий жойлаштиришда табиий-иқтисодий-экологик омилларни ҳисобга олувчи режалаштириш лойиҳасини ишлаб чиқиш имконини берган;
Қашқадарё вилоят ер ресурсларидан қишлоқ хўжалигида фойдаланишни такомиллаштириш мақсадида “Қашқадарё вилояти қишлоқ хўжалиги ерлари” ва “Қашқадарё вилояти ер ресурслари” карталари Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги тизими амалиётида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2023 йил 28 октябрдаги 03-03/3-6271-сон маълумотномаси). Натижада, маʼмурий туманлар кесимида қўшимча суғориладиган ерлар майдонини белгилаб олиш ва ер фондидан фойдаланиш мониторингини шакллантириш имконияти яратилган;
вилоят хўжалик тоифаларида қишлоқ хўжалиги экинларини жойлаштиришда тупроқ бонитет балининг ҳисобга олиш ҳақидаги таклифлари, қишлоқ хўжалигида ерларнинг мелиоратив ҳолати ва тупроқ унумдорлигини оширишга қаратилган “Қишлоқ хўжалиги ерларини экологик мониторинг қилиш Жамғармаси”ни ташкил этиш бўйича тавсиялари, қишлоқ хўжалигига мўлжалланган ерларни аҳоли яшаш пунктларига ажратиш йўллари бўйича тавсияларидан Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги тизими амалиётида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлигининг 2023 йил 28 октябрдаги 03-03/3-6271-сон маълумотномаси). Натижада, вилоятда қишлоқ хўжалиги ерларидан самарали фойдаланиш, тупроқ унумдорлигини сақлаш ва ошириш, ерларнинг мелиоратив ҳолатини яхшилашга қаратилган минтақавий дастурларни ишлаб чиқиш имконини берган.