Мухитдинов Жахонгир Фахриддин ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Интернет тармоғида халқаро характердаги хусусий ҳуқуқий муносабатларни ҳуқуқий тартибга солишнинг хусусиятлари”, 12.00.03 – Фуқаролик ҳуқуқи. Тадбиркорлик ҳуқуқи. Оила ҳуқуқи. Халқаро хусусий ҳуқуқ (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/Yu632.
Илмий раҳбар: Рустамбеков Исламбек Рустамбекович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат юридик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, DSc.07/30.12.2019.Ю.22.01.
Расмий оппонентлар: Якубов Ахтам Нусратиллоевич, юридик фанлар доктори; Юлдашов Абдумумин Абдугопирович, юридик фанлар бўйича фалсафа (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги Юристлар малакасини ошириш маркази.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Интернет тармоғида халқаро характердаги хусусий ҳуқуқий муносабатларни ҳуқуқий тартибга солишни такомиллаштиришга қаратилган таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
товарлар (ишлар, хизматлар), уларнинг ишлаб чиқарувчилари, шунингдек товарларни (ишларни, хизматларни) сотиб олиш билан боғлиқ бошқа қоидалар тўғрисида тўлиқ маълумот бериш мажбуриятини белгилаш орқали электрон тижоратда сотувчининг жавобгарлигини ошириш зарурати асослантирилган;
электрон савдо майдончаси операторининг фаолиятнинг лицензияланадиган турларини амалга ошираётган ёки фаолиятни (ҳаракатларни) рухсат этиш хусусиятига эга ҳужжатлар асосида ёхуд хабардор қилиш тартибида амалга ошираётган сотувчиларнинг тегишли лицензияларини ёки рухсат этиш хусусиятига эга ҳужжатларини ёхуд хабарномаларини текшириш ҳуқуқини белгиланиши зарурати асослантирилган;
тегишли шартнома доирасида “eskrou” хизматини жорий этишнинг мақсадга мувофиқлиги асослантирилган, унга кўра, агар товар етказиб берилмаса ёки тавсифга мос келмаса, “eskrou” хизматини кўрсатувчи пул маблағларини харидорга қайтариши (асосли даъво мавжуд бўлганда) ёки, агар товар харидор томонидан олинган ва қабул қилинган бўлса, пул маблағлари сотувчининг ҳисобварағига ўтказилиши асослантирилган;
крипто-актив мулкий ҳуқуқ ҳисобланиб, маълумотларнинг тақсимланган реестридаги рақамли ёзувлар йиғиндиси бўлган қиймати ва эгасига эгалиги ҳамда уларга бўлган ҳуқуқлар крипто-депозитарийнинг электрон платформасига тегишли ёзув киритилган пайтдан бошлаб крипто-активлар эгасига ўтиши ҳақидаги таклифлар асослантирилган;
крипто-активни чиқариш, сақлаш ва (ёки) тақсимлаш учун фойдаланиладиган маълумотларнинг тақсимланган реестри технологияси ва электрон платформа тўғрисидаги маълумотлар, шунингдек эмитент ва (ёки) тизимнинг эгаси томонидан тизим хавфсизлигини таъминлаш учун кўрилган чоралар тўғрисидаги маълумотлар кўрсатилган “White Paper” декларациясини жорий этиш зарурати асослантирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Интернет тармоғида халқаро характердаги хусусий-ҳуқуқий муносабатларни тартибга солишни такомиллаштириш бўйича ўтказилган тадқиқотнинг илмий натижалари асосида қуйидаги таклифлар ишлаб чиқилди ва жорий этилди:
товарлар (ишлар, хизматлар), уларни ишлаб чиқарувчилар, шунингдек, товарларни (ишларни, хизматларни) сотиб олишга тааллуқли бошқа қоидалар тўғрисидаги тўлиқ ахборотни тақдим этиши ҳақидаги таклиф Ўзбекистон Республикаси «Электрон тижорат тўғрисида»ги Қонунининг (2022-йил 29-сентябрдаги ЎРҚ–792-сон) 9-моддасини ишлаб чиқишда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг 2023-йил 9-февралдаги 04/11-10-сонли далолатномаси). Мазкур таклифнинг жорий қилиниши харидорларнинг, шу жумладан истеъмолчиларнинг электрон тижоратда шартнома тузишда ҳуқуқларини қўшимча ҳимоя қилишга хизмат қилган;
Электрон савдо майдончаси операторининг фаолиятнинг лицензияланадиган турларини амалга ошираётган ёки фаолиятни (ҳаракатларни) рухсат этиш хусусиятига эга ҳужжатлар асосида ёхуд хабардор қилиш тартибида амалга ошираётган сотувчиларнинг тегишли лицензияларини ёки рухсат этиш хусусиятига эга ҳужжатларини ёхуд хабарномаларини текшириш ҳуқуқларига оид таклиф Ўзбекистон Республикаси «Электрон тижорат тўғрисида»ги Қонунининг (2022-йил 29-сентябрдаги ЎРҚ–792-сон) 13-моддасини ишлаб чиқишда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг 2023-йил 9-февралдаги 04/11-10-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши инсофсиз сотувчиларнинг электрон тижоратдаги электрон савдо майдончаси хизматларидан фойдаланишига йўл қўймаслик учун қўшимча шарт бўлиб хизмат қилган;
тегишли шартнома доирасида «эскроу» хизматини жорий этиш, агар товар етказиб берилмаса ёки тавсифга мос келмаса, «эскроу» хизматини кўрсатувчи пул маблағларини харидорга қайтарилиши ёки, агар товар харидор томонидан олинган ва қабул қилинган бўлса, пул маблағлари сотувчининг ҳисобварағига ўтказилиши ҳақидаги таклиф Ўзбекистон Республикаси «Электрон тижорат тўғрисида»ги Қонунининг (2022-йил 29-сентябрдаги ЎРҚ–792-сон) 24-моддасини ишлаб чиқишда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг 2023-йил 22-августдаги 55-сон далолатномаси). Ушбу таклифнинг жорий этилиши томонларнинг электрон тижоратдаги шартнома мажбуриятларини ўзаро бажаришининг қўшимча кафолати бўлиб хизмат қилган;
крипто-актив мулкий ҳуқуқ ҳисобланиб, маълумотларнинг тақсимланган реестридаги рақамли ёзувлар йиғиндиси бўлган қиймати ва эгасига эга деган таклиф Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 27-апрелдаги «Ўзбекистон Республикаси Президентининг айрим ҳужжатларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш, шунингдек, баъзиларини ўз кучини йўқотган деб ҳисоблаш тўғрисида»ги ПФ-121-сон Фармонини экспертизадан ўтказишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2023-йил 18-августдаги 9/11/5/4125-сон далолатномаси). Мазкур таклифнинг жорий этилиши крипто-активлар соҳасидаги муносабатларни тартибга солиш ва Ўзбекистон Республикасида уни амалга ошириш учун шарт-шароитлар яратишга хизмат қилган;
«White Paper» декларациясида крипто-активни чиқариш, сақлаш ва (ёки) тақсимлаш учун фойдаланиладиган маълумотларнинг тақсимланган реестри технологияси ва электрон платформа тўғрисидаги маълумотлар, шунингдек, эмитент ва (ёки) тизимнинг эгаси томонидан тизим хавфсизлигини таъминлаш учун кўрилган чоралар тўғрисида маълумотлар кўрсатилиши кераклиги ҳақидаги таклифданЎзбекистон Республикаси Истиқболли лойиҳалар миллий агентлиги директорининг 61-сон буйруғининг 13-бандини экспертизадан ўтказишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2023-йил 18-августдаги 9/11/5/4125-сонли далолатномаси). Мазкур таклифнинг жорий этилиши крипто-активлар соҳасидаги муносабатларни тартибга солиш ва Ўзбекистон Республикасида уни амалга ошириш учун шарт-шароитлар яратишга хизмат қилган.