Султонова Дилноза Соҳибжоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумиймаълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Ўзбек ва инглиз криминалистик мавзусидаги насрий асарларнинг услубий ўзига хослиги” 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Fil2126.
Илмий раҳбар: Ҳамидова Муҳайё Обидовна, филология фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Наманган давлат университети, PhD.03/31.03.2021.Fil.76.05.
Расмий оппонентлар: Ҳошимова Дилдора Мадаминовна, филология фанлари доктори профессор; Холиқов Баҳодир Алиқулович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Андижон давлат чет тиллар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва инглиз адабиётида криминалистик мавзудаги насрий асарларнинг услубий ўзига хослигини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
криминалистик мавзу Ғарб адабиётида ҳам, Шарқ адабиётида ҳам дастлаб фолклор, диний китоблар, илк ёзма ҳикоятларда, афсона, ривоятларда  киритма ҳикоя кўринишида учрагани, йиллар давомида сайқалланиш натижасида жамиятдаги жиноят ва жиноятчиларнинг пайдо бўлиш илдизларини бадиий тафтиш этувчи, уларга қарши курашиш, ўқувчилар орасида жиноятга қарши нафратни шакллантириш ғояларини илгари сурувчи криминалистик мавзудаги асарларга айлангани асосланган;
криминалистик мавзудаги асарларда ёзувчининг ўзига хос услуби асарлари тилида, қаҳрамонларининг сўзлаш тарзида, ёзувчи танлаган ижод методида, воқеаларнинг танлаб олинишида, майда далиллардан моҳирона фойдаланишда ва детал қўллаш санъатида, воқеалар баёни ва тасвир этилишида намоён бўлиши асосланган;
“Оливер Твистнинг бошидан кечирганлари” ҳамда “Алвидо…Болалик” асарларида оилавий шароит, ёш авлод таълим тарбиясига тоғри ёндашувнинг йўқлиги, инсонларнинг лоқайдлиги сабабли жиноят кўчасига бошқаларнинг таъсири натижасида кириб қолган болалар тақдири марказий ўринга қўйилгани ва диний-маърифий ғоялар, фалсафий тафаккурни ифодаловчи иқтибослар, фикрлар келтириш орқали ҳар икки асарнинг дидактик аҳамияти кучайтирилгани аниқлаштирилган;
криминалистик асардаги ўзига хос халқона тил, жонли сўзлашув услуби ва жиноий гуруҳларнинг чегараланган лексикасини қўллаш, тафсилотлар ва кичик деталлар орқали жиноятни фош этиш, инсон табиатининг қоронғу томонларига урғу бериш, кескин бурилиш (перипетия)лар ва кутилмаган ҳодисалардан фойдаланиш, воқеалар ривожидаги тезлик ва кескинлик, вазият ва муҳит тасвири, диалог орқали характерлаш каби бадиий хусусиятлар унинг услубий ўзига хослигини тапминловчи асосий деталлар экани далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва инглиз криминалистик мавзусидаги насрий асарлар услубий  хусусиятларини ўрганиш асосида:
криминалистик мавзу Ғарб адабиётида ҳам, Шарқ адабиётида ҳам дастлаб фолклор, диний китоблар, илк ёзма ҳикоятларда, афсона, ривоятларда  киритма ҳикоя кўринишида учраб, йиллар давомида сайқалланиш натижасида жамиятдаги жиноят ва жиноятчиларнинг пайдо бўлиш илдизларини бадиий тафтиш этувчи, уларга қарши курашиш, ўқувчилар орасида жиноятга қарши нафратни шакллантириш ғояларини илгари сурувчи криминалистик мавзудаги асарларга айлангани ҳамда криминалистик мавзудаги асарларда ёзувчининг ўзига хос услуби асарлари тилида, қаҳрамонларининг сўзлаш тарзида, ёзувчи танлаган ижод методида, воқеаларнинг танлаб олинишида, майда далиллардан моҳирона фойдаланишда ва детал қўллаш санъатида, воқеалар баёни ва тасвир этилишида намоён бўлишини асослаш орқали олинган илмий натижалардан Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлар академиясида 2021-2022 йилларда бажарилган “Ўзбек ҳарбий санъати тарихи” мавзусидаги фундаментал лойиҳа доирасида фойдаланилган (ЎзР Мудофаа вазирлигининг 2023-йил 4-майдаги 10/748-сон маълумотномаси). Натижада амалга оширилган лойиҳа жаҳон ва ўзбек криминалистик адабиётига оид қарашлар, уларнинг жамият тараққиётидаги ва ёшлар тарбиясидаги аҳамияти борасидаги қарашлар билан бойитилган;
“Оливер Твистнинг бошидан кечирганлари” ҳамда “Алвидо…Болалик” асарларида оилавий шароит, ёш авлод таълим тарбиясига тоғри ёндашувнинг йўқлиги, инсонларнинг лоқайдлиги сабабли жиноят кўчасига бошқаларнинг таъсири натижасида кириб қолган болалар тақдири марказий ўринга қўйилгани ва диний-маърифий ғоялар, фалсафий тафаккурни ифодаловчи иқтибослар, фикрлар келтириш орқали ҳар икки асарнинг дидактик аҳамияти кучайтирилганини аниқлаштиришдан олинган хулосалардан Ўзбекистон телерадиокомпаниясининг “Маданият ва маърифат” телеканалида эфирга узатилган “Ўзбекистон ёшлари”, “Таълим ва тараққиёт”, “Болалар учун” дастурларини самарали ташкил этишда, уларнинг ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон телерадиокомпаниясининг 2023-йил 12-июндаги 04-36/933-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатувларнинг сенарийлари мазмунан бойитилган, уларнинг илмий асосланганлиги ҳамда оммабоплиги таъминланган;
криминалистик асардаги ўзига хос халқона тил, жонли сўзлашув услуби ва жиноий гуруҳларнинг чегараланган лексикасини қўллаш, тафсилотлар ва кичик деталлар орқали жиноятни фош этиш, инсон табиатининг қоронғу томонларига урғу бериш, кескин бурилиш (перипетия)лар ва кутилмаган ҳодисалардан фойдаланиш, воқеалар ривожидаги тезлик ва кескинлик, вазият ва муҳит тасвири, диалог орқали характерлаш каби бадиий хусусиятлар унинг услубий ўзига хослигини тапминловчи асосий деталлар эканини далиллаш орқали олинган натижалардан Ўзбекистон Республикаси Маданият ва туризм вазирлиги чора-тадбирлар дастурининг 35-банди ижросини амалга ошириш доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият ва туризм вазирлигининг 2023-йил 19-июндаги 05-12-34-4214-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек ва инглиз адабиётида криминалистик мавзудаги насрий  асарларнинг тарихий тараққиёти қиёсий жиҳатдан очиб бериш ва қиёсланаётган асарларда диний, фалсафий, диний-маърифий ғоялар билан китобхонларнинг яқиндан танишувига эришилган.