Kalxanov Polatbek Jumabaevichning

falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Murakkab tizimlarni modellashtirishda interval-analitik usullar», 05.01.07–Matematik modellashtirish. Sonli usullar va dasturlar majmui (fizika-matematika fanlari).

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2018.1.PhD/FM172.

Ilmiy rahbar: Yuldashev Ziyavidin Xabibovich, fizika-matematika fanlari doktori, professor.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Milliy universiteti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: O‘zbekiston Milliy universiteti, DSc.27.06.2017.FM.01.02

Rasmiy opponentlar: Xo‘jayorov Baxtiyor, fizika-matematika fanlari doktori, professor; Xo‘jaev Ismatulla Kushaevich, texnika fanlari doktori, katta ilmiy xodim.

Yetakchi tashkilot: Termiz davlat universiteti.

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.

II. Tadqiqotning maqsadi: interval analiz usullari asosida ekologiya va er resurslaridan foydalanishning matematik modellarini takomillashtirish va amaliy dasturlar paketini yaratishdan iborat.

III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

ekologiya va er resurslaridan samarali foydalanishning amaliy masalalarini echishda tebranishi cheklangan amplitudali parametrlar kattaliklari oralig‘ini ratsional tanlash masalasi echilgan;

matematik modelni sintez qilishda chekli to‘plamdan mohiyatiga ko‘ra mos aniqmas parametrlarni interval shaklda tanlash samaradorligi asoslangan;

ob’ektga yo‘naltirilgan dasturlash texnologiyasi asosida sinf ko‘rinishida interval algoritmlar qurilgan;

interval qiymatli funksiyalar asosida er resurslaridan samarali foydalanish algoritmlari ishlab chiqilgan va mobil dasturiy ta’minot yaratilgan;

tegishlilik xossasi asosida interval echimlarning kengligi baholangan.

IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.

Murakkab tizimlarni modellashtirishda interval-analitik usullarga oid olingan ilmiy natijalar asosida:

interval qiymatli funksiyalar asosida olingan er resurslaridan samarali foydalanish algoritmlari va dasturiy vositalari Qoraqalpog‘iston Respublikasi Er resurslari va davlat kadastri boshqarmasida ekin turiga ko‘ra er maydonlariga tabiiy resurslarni samarali taqsimlashda foydalanilgan (Qoraqalpog‘iston Respublikasi Er resurslari va davlat kadastr boshqarmasining 2018 yil 20 apreldagi 316-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi qishloq xo‘jaligi ekin maydonlarining elektron texnologik xaritasini yaratish imkonini bergan;

interval analizga asoslangan sonli echish algoritmi A-5-44 raqamli «Kolmogorov-Fisher tipidagi nochiziqli biologik populyasiya sistemalarini sonli modellashtirish» amaliy grant loyihasida Kolmogorov-Fisher tipidagi nochiziqli biologik populyasiya sistemalarining sifat xossalarini aniqlashda foydalanilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2018 yil 2 maydagi 89-03-1649-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi Kolmogorov-Fisher tipidagi nochiziqli biologik populyasiya masalasini sonli echish va echimlarni vizuallashtirish imkonini bergan.