Қличев Бахтиёр Пардаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Хўжалик юритувчи субектларда операцион фаолият таҳлилини такомиллаштириш”, 08.00.08 – “Бухгалтерия ҳисоби, иқтисодий таҳлил ва аудит” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.3.PhD/Iqt2467.
Илмий раҳбар: Чориев Исроил Хамзаевич, PhD, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент молия институти, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
Расмий оппонентлар: Пардаев Мамаюнус Каршибоевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Ибрагимов Абдугафур Каримович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: “Тошкент ирригатсия ва қишлоқ хўжалигини механизатсиялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети.
Диссертация ёʻналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: хўжалик юритувчи субектларда операцион фаолият таҳлилини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
маҳсулот ишлаб чиқаришнинг оптимал ҳажмини ишлаб чиқариш ва сотиш ҳажми ўртасидаги энг кам минимум фарқидан келиб чиқиб белгилаш орқали ўз оборот маблағларини ўсишига эришиш асосланган;
хўжалик юритувчи субектларда дебиторлик мажбуриятларини қисқа муддатда тўланишига эришиш ҳамда операцион циклни қисқартириш мақсадида дебиторлик мажбурияти суммасидан 4,3 % чегирма бериш таклиф этилган;
хўжалик юритувчи субектларда маҳсулотга бозордаги эталон маҳсулотга нисбатан арзон ва 5 %  самарадорликка эга бўлиш шарти билан оптимал баҳо шакллантириш асосланган;
хўжалик юритувчи субектларда ишлаб чиқаришнинг максимал ҳажмини белгилаш орқали ишлаб чиқариш ҳажмини оширишнинг 2030-йилгача прогноз кўрсаткичилари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Корхоналар операцион фаолиятини таҳлил қилиш ва уни такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
хўжалик юритувчи субектларда маҳсулот ишлаб чиқаришнинг оптимал ҳажмини ишлаб чиқариш ва сотиш ҳажми ўртасидаги энг кам минимум фарқидан келиб чиқиб белгилаш таклифи “ОҲАНГАРОНЦЕМЕНТ” АЖ томонидан 2023-йил 1-чорак ишлаб чиқариш дастурида амалиётга татбиқ этиш учун қабул қилинган (“ОҲАНГАРОНЦЕМЕНТ” АЖ нинг 2023-йил 14-апрелдаги 23/1-сонли маʼлумотномаси). Мазкур таклиф асосида “ОҲАНГАРОНЦЕМЕНТ” АЖ да 2023-йилнинг 1-чорагида оптимал ҳажмда маҳсулот ишлаб чиқариш орқали тайёр маҳсулот қолдиғининг ўртача 4 % га қисқартиришга эришилган. Тайёр маҳсулот қолдиғининг бундай камайиши орқали тайёр маҳсулот айланишининг тезлашиши ва оборотга қўшимча 37 млрд. сўм жалб қилиш имкониятига эришилган;
хўжалик юритувчи субектларда дебиторлик мажбуриятларини қисқа муддатда тўланиши орқали операцион циклни қисқартириш асосида тайёр маҳсулотларнинг айланишини тезлаштириш мақсадида дебиторлик мажбуриятларига тўлов муддатини тезлаштириш учун чегирмалар бериш таклифи “ОҲАНГАРОНЦЕМЕНТ” АЖ нинг 2023-йил ҳисоб сиёсатининг ички назорат тизимини ташкил этиш бўлимида акс эттирилган  (“ОҲАНГАРОНЦЕМЕНТ” АЖ нинг 2023-йил 14-апрелдаги 23/1-сонли маʼлумотномаси). Ушбу таклиф асосида 2023-йилнинг 1-чорагида дебиторлик мажбуриятларига 4,3 % чегирма бериш орқали “ОҲАНГАРОНЦЕМЕНТ” АЖ да дебиторлик қарзларининг тўлов муддатини камайтириш, операцион циклнинг қисқариши ҳамда айланма маблағлар айланишини тезлаштириш  имконини берган;
маиший техника ишлаб чиқарувчи хўжалик юритувчи субектларда маҳсулот баҳосини бозордаги эталон маҳсулот баҳосидан келиб чиқиб, юқори самарадорликка эга бўлишлик шарти асосида шакллантириш таклифи “ОʻЗЕЛТЕХСАНОАТ” уюшмаси таркибидаги “ҚУАЛИТЙ ДЕВИCЕ” МЧЖ томонидан 2023-йилга мўлжалланган “Фаолиятни кенгайтириш ва инновацион ривожланиш Дастури”  бўйича янги ишлаб чиқариладиган маҳсулотларга татбиқ этиш учун қабул қилинган (“ОʻЗЕЛТЕХСАНОАТ” уюшмасининг 2023-йил 21-июлдаги 04-3/923-сонли маʼлумотномаси). Ушбу таклифнинг “ҚУАЛИТЙ ДЕВИCЕ” МЧЖ амалиётига жорий қилиниши ишлаб чиқарилган янги телевизорга эталон маҳсулотга нисбатан 5 % самарадорликка эга ва 49,2 $ арзон нарх белгилаш имконини берган.
хўжалик юритувчи субектларнинг операцион фаолияти таҳлилида машина ва жиҳозларнинг техник параметрлари асосида ишлаб чиқаришнинг максимал ҳажмини белгилаш орқали келгусида маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажмини ошириш салоҳиятини аниқлаш бўйича таклифи “ОҲАНГАРОНЦЕМЕНТ” АЖ томонидан “2024-2030-йилларда Жамиятни ривожлантириш стратегияси” доирасида амалиётга татбиқ этиш учун қабул қилинган (“ОҲАНГАРОНЦЕМЕНТ” АЖ нинг 2023-йил 14-апрелдаги 23/1-сонли маʼлумотномаси). Мазкур таклиф асосида “ОҲАНГАРОНЦЕМЕНТ” АЖ да цемент маҳсулотини ишлаб чиқаришда ишлаб чиқариш ҳажмини 25 % га ошириш имконияти мавжудлиги таҳлилий ҳисоб-китоблар асосида кўрсатиб берилган. Ушбу таклифни амалиётга жорий қилиниши жамиятнинг 2024-2030-йилларга мўлжалланган фаолиятни ривожлантириш дастурида ишлаб чиқариш ҳажмининг прогноз кўрсаткичларини белгилаш учун хизмат қилган.