Sayt test rejimida ishlamoqda

Мамадалиева Раънохон Закиржоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Allochrusa gypsophiloides ўсимлигининг кимёвий таркиби ва биологик фаоллиги», 02.00.10 – Биоорганик кимё (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.PhD/К399.
Илмий раҳбар: Хўжаев Вахобжон Умарович, кимё фанлари доктори,  профессор.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Қўқон давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, PhD.03/30.12.2019.К.05.01.
Расмий оппонентлар: Арипова Салимахон Фозиловна, кимё фанлари доктори, профессор; Сиддиқов Ғофуржон Усманович, кимё фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Андижон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Allochrusa gypsophiloides ўсимлигидан бирламчи ва иккиламчи метаболитларни ажратиб олиш, тузилишларини ва биологик фаолликларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Allochrusa gypsophiloides ўсимлигининг кимёвий таркиби ва биологик фаоллиги ўрганилиб, ушбу ўсимликдан жами 4 та метаболитлар ажратиб олинган ва тузилишлари исботланган;
A. gypsophiloides ўсимлигидан тритерпенлар синфига мансуб, янги модда – Аллогипсозид А ажратиб олинган ва тузилиши исботланган;
A. gypsophiloides ўсимлиги экстракти янги замонавий УҲПЛC-МС усули ёрдамида таҳлил қилиш услуби ишлаб чиқилган ва жами 48 та метаболитлар идентификация қилинган;
A. gypsophiloides ўсимлигининг ер устки қисмидан олинган эфир мойининг кимёвий таркибини таҳлил қилиш натижасида жами 59 та моддалар идентификация қилинган;
A. gypsophiloides ўсимлигининг турли экстрактларининг биологик фаолликлари ўрганилган, этанол-сувли экстракти антиоксидант фаоллик, этилацетат экстракти эса кучли антитирозиназа ва антихолинестераза фаолликларини намоён қилиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Allochrusa gypsophiloides ўсимлигини кимёвий таркиби ва биологик фаолликларини аниқлаш бўйича олинган натижалар асосида:
A. gypsophiloides дан ажратиб олинган эфир мойи ва экстрактларининг биологик фаолликлари бўйича қилинган хулосалар, биотестлар ўтказишда бажарилган услублардан “Табиий ва синтетик бирикмаларнинг биологик фаоллигини ин витро ўрганиш. Оқсил инженерлиги. Рекомбинант оқсилларни тайёрлаш. Ижтимоий аҳамиятга эга бўлган ва бошқа турдаги касалликлар диагностикаси учун аниқ молекуляр-генетик маркёрларни ишлаб чиқиш” мавзусидаги (2021-2024 йй.) фундаментал тадқиқотларда табиий бирикмаларни ин витро фаолликларини аниқлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2023 йилнинг 4 октябрдаги 01/02-737-сон маълумотномаси). Натижада, келажакда тиббиётда заҳарлилиги кам бўлган маҳаллий ўсимлик хом ашёси асосидаги янги дори воситаларини яратиш имконини берган;
A. gypsophiloides ўсимликлари метаболитларини аниқлаш, ажратиш ва уларни идентификация қилишда олинган натижалардан 112ПУПР25-7 - “Плант нутритионал cомпоситион, абиотиc стрессес ресистанcе анд биофортифиcатион” лойиҳасида ўсимликларни кимёвий таркибини ва биофаол моддаларини аниқлашда фойдаланилган (Марокашнинг Моҳаммад ВИ Политехника Университетининг 2024 йил 15 январидаги маълумотномаси). Натижада, турли озиқ-овқат ўсимликлари таркибида учрайдиган ва Аллочруса туркум ўсимликларида топилган моддаларга ўхшаш тузилишдаги бирикмаларни кимёвий жиҳатдан тавсифлаш имконини берган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish