Холмуротов Ботиржон Турсинбоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Пахта қуритиш барабанидаги ёнғин чиқишини олдини олиш мехатроник тизимини ишлаб чиқиш ва мобил илова яратиш”  05.02.03–Технологик машиналар. Роботлар, мехатроника ва робототехника тизимлари ихтисослиги бўйича (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.4.PhD/Т3313
Илмий раҳбар: Шарибаев Носиржон Юсубжанович, физика-математика фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон машинасозлик институтида.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти ҳузуридаги илмий даражалар берувчи PhD.03/30.09.2023.Т.66.01 рақамли илмий кенгаш
Расмий оппонентлар: Мухамадиев Давлатали Мустафоевич техника фанлари техника фанлари доктори, профессор (05.02.03), Саримсақов Олимжон Шарифжонович техника фанлари доктори, профессор, (05.02.03).
Етакчи ташкилот: Фарғона политехника институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Пахта қуритиш агентининг ҳаракат қонунларини моделлаштириш ва қуритиш барабанида ёнғин  хавфсизлигини таъминлашнинг мехатроник тизимини ишлаб чиқиш орқали автоматик назорат қилиш мобил иловасини яратиш йўли билан қуритиш барабанининг ишончлилик кўрсаткичларини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор СCАДА мониторинги тизими ёрдамида пахта қуритиш барабанидаги қуритиш агенти ҳароратини ва ис газининг (CО) миқдорини назорат қилиш йўли билан пахтани қуритиш жараёнида ёнғин чиқиш ҳавфини анъанавий усулга нисбатан 5 сонияга эртароқ  аниқлайдиган мехатроник конструксияси тизими яратилган;
илк бор 2СБ-10 ускунасида пахта қуритиш жараёнида агент таркибига қўшимча бир миқдор газни юбориш ва чиқишдаги газ миқдорини стабиллашиш вақтини таҳлили ёрдамида барабандаги ис (CО) газини ҳаракат динамикасининг математик модели ислаб чиқилган;
реал вақт ҳолатида 2СБ-10 русумли пахта қуритиш барабанида ёнғин чиқишининг олдини олувчи СCАДА мониторинг ва мехатроник тизимлари маълумотига асосан қуритиш барабанида чиқишдаги қуритиш агенти параметрлари регрессион математик модел орқали аниқланган;
агент таркибидаги қўшимча ёнғин ҳавфидан дарак берувчи ис (CО) газини барабандан тўла чиқиб кетиш вақтини аниқлайдиган ҳамда муҳитда газ таркибининг ўзгаришларини масофадан туриб таҳлил қилиш имконияти берувчи мехатроник тизим ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Пахта қуритиш барабанидаги ёнғин чиқишини олдини олиш мехатроник тизимини ишлаб чиқиш бўйича олинган натижалар асосида:
Ёнғин чиқишини олдини олиш мехатроник тизими конструкцияси Андижон вилояти Олтинкўл туманида жойлашган “ҚАДИР ТЕХТИЛ CЛАСТЕР” МЧЖ да ишлаб чиқаришга жорий этилган (“Ўзбекистон Пахта-тўқимачилик кластерлар” уюшмасининг 2023 йил 16 октябрдаги 03/22-800-сон маълумотномаси). Натижада, 2СБ-10 русумли пахта қуритиш барабанида ёнғин чиқишидан олдин қуритиш агенти параметрлари ва муҳитда газ таркибидаги (CО) миқдорини ўзгариши ҳамда бу ҳодисани масофадан туриб назорат қилиш имкониятларини ҳисобга олган ҳолда барабанда реал вақт ҳолатида қуритиш барабанида ёнғин чиқишининг олдини олувчи СCАДА мониторинг тизими ёрдамида бир мавсумда 6.3 тонна пахта хомашёсини йўқотилиши олди олинган, қуритиш жараёнида пахта навларининг пасайиш кўрсаткичи 1.3%дан 0.2% га яхшиланишига эришилган ҳамда ишлаб чиқаришга жорий қилишдан олинган иқтисодий самарадорлик йилига 235,466 минг сўмни ташкил этган.