Sayt test rejimida ishlamoqda

Тохтаев Ғайратилло Шухратилло ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Иссиқ иқлим шароитида спортчилар терисининг клиник-микробиологик хусусиятлари, тери касалликларини даволаш ва профилактикаси”, 14.00.11- Дерматология ва венерология (тиббиёт фанлари).
Дисертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.4.PhD/Tib533.
Илмий рахбар: Имамов Отабек Суннатович, тиббиёт фанлари номзоди.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент педиатрия тиббиёт институти, DSс.04/30.30.12.2019.Tib.29.01.
Расмий оппонентлар: Ҳаитов Қахрамон Нажмитдинович, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Махмудов Дилшодбек Эргашбекович, тиббиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат стоматология институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади терининг ҳимоя хусусиятлари ва микробиоценознинг хусусиятларини ҳар томонлама баҳолашни ҳисобга олган ҳолда профессионал спортчиларда дерматозларнинг бирламчи ва иккиламчи профилактикасини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
иссиқ иқлим шароитида профессионал спортчиларда спорт билан шуғулланмайдиганларга нисбатан тери касалликлари спорт билан шуғулланишнинг 2-3 йилларида 1,3 баробарга, 5-7 йилларида 1,9 баробарга кўп кузатилиши ҳамда касалланишнинг жисмоний юклама ва спорт машғулотларининг давомийлигига тўғри пропорционал боғлиқлиги исботланган;
профессионал спортчилар териси эпителиал тўсиғининг физиологик параметрларини ва уларнинг иш қобилияти (терининг pH кўрсаткичларини, ёғлилик ва намлик даражаси) назорат гуруҳига қараганда  намлик даражаси 1,9 мартага, ёғлиқлик даражаси 1,8 мартага камайиши, pH ишқорий томонга ўзгариши, бу эса терининг гидро-липид мантияси ҳимоя тўсиқларининг бузилишига олиб келиши исботланган;
профессионал спортчилар терисида шартли-патоген микроорганизмлардан St.aureus - юқори колонизация зичлиги – (42,4±1,42 KOE/cm2) назорат гуруҳига қараганда 3,4 бараварга юқорироқ St.epidermidis эса – (36,3±1,39 KOE/cm2) ташкил этган, назорат гуруҳига қараганда 3,1 бараварга кам кузатилиши натижасида тери касалликларини ривожланишига олиб келиши исботланган;
профессионал спортчиларнинг тери касалликларини Фатидерм  фаоллаштирилган кремнийли сув ва кремнийли креми билан самарали комплекс даволаш усули ишлаб чиқилган, ушбу усулнинг патологик ўчоқларда патоген микроорганизмлар колонизациясини камайтириши ва тери регенерацияси жараёнини кучайтирувчи яллиғланишга қарши таъсирини ошириши, беморларнинг ҳаёт сифатини ижобий томонга ўзгартириши, даволаш самарадорлигини ошириши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкент тиббиёт академиясининг 2023 йил 24 августдаги 08/027-сон хулосасига кўра (илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент тиббиёт академиясининг 2022 йил 29 июлдаги 02/2132-сонли хати юборилган):
биринчи илмий янгилик: иссиқ иқлим шароитида профессионал спортчиларда спорт билан шуғулланмайдиганларга нисбатан тери касалликлари спорт билан шуғулланишнинг 2-3 йилларида 1,3 баробарга, 5-7 йилларида 1,9 баробарга кўп кузатилиши ҳамда касалланишнинг жисмоний юклама ва спорт машғулотларининг давомийлигига тўғри пропорционал боғлиқлиги Енгил атлетика федерацияси терма жамоасининг тиббий хизматига 14.09.2022 йилдаги №12-сонли буйруқ ҳамда Сузиш федерацияси терма жамоасининг тиббий хизматига 14.09.2022 йилдаги №014-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: профессионал спортчилар юқори жисмоний юкламалар фонида профилактика алгоритмини қўллаш орқали тери касалликларини барвақт ташҳислаш ва дерматозлар билан касалланиш сонини камайтириш имкониятини беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:  профилактика усулини амалга ошириш орқали ўртача йиллик тежаш қийматини дерматозлар билан касалланиш кўрсаткичини 67%дан 56%гача, яъни 11% га камайтиришга эришилган. Ҳар бир спортчининг дерматозлар билан касалланганда қилинадиган ҳаражатлари 110 000 сўмни ташкил қилган, 100 нафар спортчига 11 000 000 сўм ортиқча сарф харажатларни иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: таклиф қилинган профилактика усулини қўллаш  1 нафар спортчи ҳисобига бюджет маблағларни 110 000 сўм ва бюджетдан ташқари маблағларни 110 000 сўм иқтисод қилиш имконини берган.
иккинчи илмий янгилик: профессионал спортчилар териси эпителиал тўсиғининг физиологик параметрларини ва уларнинг иш қобилияти (терининг pH кўрсаткичларини, ёғлилик ва намлик даражаси) назорат гуруҳига қараганда  намлик даражаси 1,9 мартага, ёғлиқлик даражаси 1,8 мартага камайиши, pH ишқорий томонга ўзгариши, бу эса терининг гидро-липид мантияси ҳимоя тўсиқларининг бузилиши изоҳлаб берилиши ва спортчиларда ўз вақтида самарали даволаш ва профилактика тактикасини белгилаш Енгил атлетика федерацияси терма жамоасининг тиббий хизматига 14.09.2022 йилдаги №12-сонли буйруқ ҳамда Сузиш федерацияси терма жамоасининг тиббий хизматига 14.09.2022 йилдаги №014-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: корнеометрия ва себометрия кўрсаткичлари билан корреляцион боғлиқлиги алгоритмини ишлаб чиқиш тери касалликларини профилактика қилиш, спортчиларда тери касалликлари кузатилмаган ҳолатда ҳам мазкур текширув натижалари бўйича шифокорларнинг иш юкламасини камайтиришга имкон беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: прогностик кўрсаткичлар орқали спортчилар саломатлигини баҳолаш касаллик ривожланиши хавфи паст бўлган беморларни ажратиб олиш, уларда дерматозларни аниқлаш учун чуқур текширув олиб боришга эҳтиёжнинг йўқолиши ва текширув ҳаражатларини иқтисод қилиб, 142 нафар спортчи ҳисобидан 18 176 000 сўм маблағ иқтисод қилинган. Хулоса: прогностик баҳолаш ва профилактика натижасида ҳар 1 нафар спортчига бюджет маблағларини 128 000 сўм ва бюджетдан ташқари маблағларни 128 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
учинчи илмий янгилик: профессионал спортчилар терисида шартли-патоген микроорганизмлардан St.aureus - юқори колонизация зичлиги – (42,4±1,42 KOE/cm2) назорат гуруҳига қараганда 3,4 бараварга юқорироқ St.epidermidis эса – (36,3±1,39 KOE/cm2) ташкил этиши, назорат гуруҳига қараганда 3,1 бараварга кам кузатилиши орқали тери касалликларини ривожланишига олиб келиши Енгил атлетика федерацияси терма жамоасининг тиббий хизматига 14.09.2022 йилдаги №12-сонли буйруқ ҳамда Сузиш федерацияси терма жамоасининг тиббий хизматига 14.09.2022 йилдаги №014-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: таклиф этилган микробиологик текшириш усулидан фаойдаланиш касалликни ташҳислаш ва даволаш сифатини яхшилайди ва сиртдан буюрилган фаоллашган кремнийли сув (ASW—фатидерм) ва кремнийли крем (дисдерм) маҳсулотлари билан даволаш усулининг тўғри танланганлигидан далолат беради ва самарали даволаш усулини қўллаш имкониятини яратади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйдагилардан иборат: тери касалликларида эрта микробиологик ташҳислаш амалиётининг қўлланилиши орқали спортчиларда   Фатидерм қатори линияси қўлланилганда даволаш кунларининг қисқариши натижасида спортчилар машғулотларга тезроқ қайтишлари ва ўз кўрсаткичларини тиклашлари мумкин бўлади, яъни шифохонада йилига амбулатор даволаниш жараёнига сарф қилинадиган ҳаражатлар тўлов миқдорини 78 нафар беморга бир йилда 11 000 000 сўмга иқтисод қилган.  Хулоса: тери касалликлари билан хасталанган спортчиларга амбулатор шароитида янги даволаш усулларини қўллаш 1 нафар бемор учун 1 кунга бюджет маблағларини 141 000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 141 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
тўртинчи илмий янгилик: профессионал спортчиларнинг тери касалликларини Фатидерм  фаоллаштирилган кремнийли сув ва кремнийли креми билан самарали комплекс даволаш усули ишлаб чиқилган, ушбу усулнинг патологик ўчоқларда патоген микроорганизмлар колонизациясини камайтириши ва тери регенерацияси жараёнини кучайтирувчи яллиғланишга қарши таъсирини ошириши, беморларнинг ҳаёт сифатини ижобий томонга ўзгартириши, даволаш самарадорлигини ошириши Енгил атлетика федерацияси терма жамоасининг тиббий хизматига 14.09.2022 йилдаги №12-сонли буйруқ ҳамда Сузиш федерацияси терма жамоасининг тиббий хизматига 14.09.2022 йилдаги №014-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: клиник тадқиқотлар натижаларига кўра бемор спортчилар терисининг патологик ўчоқларига Кремний тутувчи маҳаллий маҳсулотларни (фатидерм кремнийли крем ва фатидерм спрей) қўллаш ҳамда кремнийли крем билан самарали комплекс даволаш усули ўчоқларда эритеманинг сезиларли даражада камайтиради, шиш, лихенификация ва тугунчаларни сўрилишига, субъектив қичишиш ҳиссини сезиларли даражада камайишига олиб келади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: олиб борилган комплекс инновацион даволаш усули касалликларнинг қайталаниш ҳолатини 8,9 мартага камайтирган, даволаш самарадорлигини 54,7% га оширган, 78 нафар беморнинг шифохонада даволаниш жараёнига сарф қилинадиган ҳаражатлардан 11 000 000 сўм иқтисод қилган.  Хулоса: тери касалликлари билан хасталанган спортчилар амбулатор шароитида янги даволаш усулларини қўллаш 1 нафар бемор учун 1 кунга бюджет маблағларини 141 000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 141 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish