Махмудов Бахрамжон Абдусаломовичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Миллий ҳаракатли ўйинлар воситасида бошланғич синф ўқувчиларини эстетик тарбиялашнинг дидактик имкониятлари», 13.00.01–Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам. B2018.2.PhD/Ped527.

Илмий раҳбар: Сулаймонов Асқарали Пайгамович,  педагогика фанлари номзоди, катта илмий ходим.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Нукус давлат педагогика институти, Қорақалпоқ давлат университети, Урганч давлат университети, DSc.28.12.2017.Ped.58.01.

Расмий оппонентлар: Йўлдошев Қозоқбай Бойбекович, педагогика фанлари доктори, проффессор; Шилманов Пердебай Шилманович, педагогика фанлари номзоди, доцент.

Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: жисмоний тарбия дарслари жараёнида  миллий ҳаракатли ўйинлар воситасида бошланғич синф ўқувчиларини эстетик тарбиялашнинг дидактик имкониятларини оширишнинг мазмуни ва методларини такомиллаштиришдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

умумий ўрта таълим мактаби ўқувчиларининг жисмоний тарбия фани билан боғлиқ эстетик онг ва маданиятини ривожлантиришга таъсир кўрсатувчи таянч (эcтетик завқ, эстетик тасаввур, эстетик эҳтиёж, эстетик қизиқиш, эстетик фаолият, эстетик идрок) компетенциялар тизими ишлаб чиқилган;

бошланғич синф ўқувчиларининг эстетик тарбияланганлик даражасини ривожлантиришга йўналтирилган миллий ҳаракатли ўйинларни танлаб олишни ҳамда дарснинг мазмуни ва методига мослигини таъминловчи дидактик талабларга устувор тарзда ёндашиш такомиллаштирилган;

миллий ҳаракатли ўйинлар воситасида бошланғич синф ўқувчиларини эстетик тарбиялаш жараёнини илмий-педагогик ёндашувларга асосланган ҳолда замонавий дидактик воситаларни (анъанавий, ноанъанавий, мусобақа, кўргазмали, муаммоли ўқитиш) қўллаш механизмлари такомиллаштирилган;

жисмоний тарбия дарсларида бошланғич синф ўқувчиларининг эстетик тарбиясини миллий ҳаракатли ўйинлар воситасида шакллантиришга доир назарий билим ҳамда амалий малакалар тизимини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Умумийўрта таълимнинг бошланғич синф ўқувчиларини миллий ҳаракатли ўйинлар асосида этетик тарбиялаш юзасидан ишлаб чиқилган назарий-методологик ҳамда амалий таклифлар асосида:

умумий ўрта таълим мактаби бошланғич синф ўқувчиларининг жисмоний тарбия фани билан боғлиқ эстетик тарбияланганлик даражаларини ривожлантиришга таъсир кўрсатувчи таянч компетенциялари Халқ таълими вазирлигининг 2017 йил 3 июндаги 190-сон буйруғи билан тасдиқланган компетенциявий ёндашув асосида қайта ишланган Жисмоний тарбия ўқув фани дастури мазмунига сингдирилган (Халқ таълими вазирлигининг 2017 йил 25 декабрдаги 01-02-516-сон маълумотномаси). Натижада жисмоний тарбия дарсларининг ўқувчиларда шакллантириладиган таянч компетенция элементлари:коммуникатив, ўзини ўзи ривожлантириш, миллий ва умуммаданий компетенциялар мазмунини  такомиллаштиришга хизмат қилган;

бошланғич синф ўқувчиларининг эстетик тарбиясини ривожлантиришга йўналтирилган миллий ҳаракатли ўйинларни танлаб олишни ҳамда дарснинг мазмуни ва методига мослигини таъминловчи дидактик талабларга оид таклифлар Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 27 апрелдаги 274-сон буйруғи асосида  яратилган “Ҳаракатли ўйинлар” номли ўқув қўлланмада фойдаланилган (№274-269 гувоҳнома). Натижада умумий ўрта таълим мактаблари жисмоний тарбия дарсларида бошланғич синф ўқувчиларини миллий ҳаракатли ўйинлар воситасида эстетик тарбиялаш самарадорлигининг ортишига эришилган;

жисмоний тарбия дарсларида бошланғич синф ўқувчиларини миллий ҳаракатли ўйинлар воситасида эстетик тарбиялашга йўналтирилган таълим жараёнининг ташкилий-педагогик хусусиятларини такомиллаштиришда Халқ таълими вазирлиги, Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги, Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими марказининг 2017 йил 15 апрелдаги 123қб/27қб-сон қўшма буйруғи асосида жисмоний тарбия фанидан компетенциявий ёндашувга асосланган ўқув дастурини яратишда фойдаланилган (Халқ таълим вазирлигининг 2017 йил 25 декабрдаги 01-02-516-сон маълумотномаси). Натижада жисмоний тарбия дарсларида бошланғич синф ўқувчиларини миллий ҳаракатли ўйинлар воситасида эстетик тарбиялашда таълим жараёнининг ташкилий педагогик хусусиятларини назарий жиҳатдан такомиллаштиришга хизмат қилган;

жисмоний тарбия дарсларида бошланғич синф ўқувчиларининг эстетик тарбиясини миллий ҳаракатли ўйинлар воситасида шакллантиришга доир ишлаб чиқилган компетенциялар тизимига оид таклифлардан Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 6 апрелдаги 187-сон қарори билан тасдиқланган умумий ўрта таълим тизими Давлат таълим стандартини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Халқ таълими вазирлигининг 2017 йил 25 декабрдаги 01-02-516-сон маълумотномаси). Натижада жисмоний тарбия дарсларида бошланғич синф ўқувчиларининг жисмоний ривожланиши билан бир қаторда уларнинг маънавий-ахлоқий ва эстетик тарбиялашнинг назарий ва амалий жиҳатлари очиб берилган.