Sayt test rejimida ishlamoqda

Нуридинов Олимжон Кутбидиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Наноструктурали цеолитларда кенг диапазонли мувозанатлашган босим ва ҳароратда H2O ҳамда COS адсорбция механизмлари», 02.00.11 – Коллоид ва мембрана кимёси (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.PhD/К509.
Илмий раҳбар: Эргашев Ойбек Каримович, кимё фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Наманган муҳандислик-технология институти, Умумий ва ноорганик кимё институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти, PhD.03/30.12.2019.K/T.66.02.
Расмий оппонентлар: Акбаров Хамдам Икрамович, кимё фанлари доктори, профессор; Салиҳанова Дилноза Саидакбаровна, кимё фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент кимё-технология институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: дастлабки ва регенерацияланган CаА, NаX цеолитларида сув, углерод оксисульфид, карбонат ангидрид молекулалари адсорбциясини тўлиқ термодинамик хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
изостерик усулда CаА, CаNаА, NаX цеолитларида Н2О ва COS адсорбциясининг тўлиқ термодинамик хусусиятлари аниқланган;
CаА, CаNаА, NаX цеолитларида сув адсорбцияси иссиқликлари поғонали кўринишда бўлиб, цеолит матрицаси ҳар бир поғонасининг стехиметрик ўлчамларида (Н2О)n/Nа+ ва (Н2О)n/Са+2 шаклидаги бир ва кўп ўлчамли адсорбцион кластерлари ҳосил бўлиши исботланган;
СаА цеолитида адсорбцион марказ Са2+  катионлари эканлиги, бу ҳолда COS молекулалари Са2+  катионлари билан (COS)2/Cа2+ комплекс ҳосил қилиб, NаСаА цеолитида адсорбцион марказ сифатида Са2+ ва Nа+ катионлари бўлиши аниқланган;
цеолитларни термик ва термооксидлаш регенерациялари микротўлқинлар иштирокида олиб борилганида жараён энергетик ва вақт жихатидан самарали бўлиши аниқланган;
регенерацияланган цеолитларнинг сорбцион хоссалари дастлабки цеолитларга нисбатан 10% га кам эканлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Дастлабки ва регенерацияланган NаX ва СаА цеолитларини адсорбцион хусусиятларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
регенерацияланган NаX цеолити ёрдамида нефть маҳсулотларини сув, олтинтугуртли ва азотли бирикмалардан тозалаш технологияси «Чиноз НҚИЗ»нинг «2022-2024 йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли ишланмалар рўйхати»га киритилган («Ўзбекнефтгаз» АЖнинг 2022 йил 7 сентябрдаги 02-18-8-46-сон маълумотномаси). Натижада, бензин ва дизел ёқилғиларини сув, олтингугуртли ва азотли бирикмалардан тозалаш имконини беради;
регенерацияланган СаА цеолити ёрдамида нефть маҳсулотларини олтингугуртли бирикмалардан регенерацияланган технологияси «Чиноз НҚИЗ»нинг «2022-2024 йилларда амалиётга жорий этиш бўйича  истиқболли ишланмалар рўйхати»га киритилган («Ўзбекнефтгаз» АЖнинг 2022 йил 7 сентябрдаги 02-18-8-46-сон маълумотномаси). Натижада, бензин ва дизел ёқилғиларини сув, олтингугуртли ва азотли бирикмалардан тозалаш имконини беради.

Yangiliklarga obuna bo‘lish